1.
เราไม่ควรทำให้ใครเป็นทุกข์ แม้กระทั่งกับคนที่ทำให้เราเป็นทุกข์ แน่นอนว่าเราอยากเอาคืนให้สาแก่ใจ ทำไมถึงทำกับฉันได้?
แต่คนไหนใครก็รู้ว่าการเอาคืนคือการกระทำของคนไร้สติ ...ถ้าอย่างนั้น เอาใหม่ ทุกครั้งที่ใครทำให้เราทุกข์ ให้ตั้งสติ ถามตัวเองทีละคำถาม ค่อย ๆ ผ่านทีละด่าน ดังต่อไปนี้...
คำถามด่านที่ 1 : เขาตั้งใจทำให้เราทุกข์หรือเปล่า?
หากเป็นคนปกติ คงไม่มีใครอยากทำให้คนอื่นเป็นทุกข์ ส่วนใหญ่แล้วมักผิดพลาดด้วยไม่เจตนา คิดไม่รอบคอบ ใจร้อนไปหน่อย ซึ่งถ้าเราใช้มาตรฐานที่ตัดสินตัวเขา นำมาตัดสินตัวเราบ้าง ผมเชื่อว่าเราคงเคยผิดพลาดด้วยไม่เจตนา คิดไม่รอบคอบ ใจร้อนไปหน่อย เหมือนกับเขาเช่นกัน
ตอนนั้นเรายังอยากให้อีกฝ่ายเข้าใจว่าเราไม่ได้เจตนา ฉันไม่ได้ตั้งใจจริง ๆ เพราะฉะนั้นตอนนี้เขาก็คงอยากให้เราเข้าใจเช่นกันว่าเขาไม่ได้เจตนา เขาไม่ได้ตั้งใจจริง ๆ
หากมีสติ คิดได้ทัน เราจะให้อภัยอีกฝ่ายได้ แต่หากสติตามไม่ทัน อีโก้ในใจจะขี้แยทันที มันจะคิดไปเองว่า ไอ้นั่นตั้งใจทำให้ฉันทุกข์ มันทำร้ายฉัน มันชั่วช้าที่ทำแบบนี้ ฉันเจ็บนะ โกรธ โกรธมาก โกรธที่สุด ต้องเอาคืนให้เต็มที่!
น่าเสียดายที่คนส่วนใหญ่ไม่ผ่านด่านนี้ เมื่อโดนทำให้ทุกข์ จึงร้องแรกแหกกระเชอ ขาดสติ แล้วก็สตาร์ทให้เป็นเรื่องทันที
...น่าเสียดาย หากเข้าใจว่าไม่มีใครตั้งใจทำให้เราเจ็บ อีกฝ่ายเขาแค่ขาดสติ คิดไม่รอบคอบเท่านั้น ถ้าคิดได้แบบนี้ เราจะให้อภัยได้ง่ายขึ้น
เอาล่ะ... แต่ถ้าคิดว่าอีกฝ่ายตั้งใจทำให้เราเจ็บ งั้นเราลองไปด่านที่ 2 กัน
2.
คำถามด่านที่ 2 : หรือว่าอีกฝ่ายเขาทุกข์ทรมานมาจากที่ไหน?
คนเราจะปรับเปลี่ยนโลกภายนอกให้เท่ากับโลกภายใน หากเขาตั้งใจทำร้ายให้เราเจ็บไม่ว่าทางใดก็ตาม เป็นไปได้ว่าจริง ๆ แล้ว เขาอาจแค่อยากหาที่ระบาย เพราะเจ็บปวดจากที่ไหนสักแห่งก็ได้
แน่นอน...เรามีสิทธิ์จะคิดว่าแล้วทำไมฉันต้องมารับกรรม? คำตอบก็คือ ไม่รู้ครับ เขาเจอใคร เขาก็ระบายใส่ทุกคนนั่นแหละ เอาเป็นว่าถ้าไม่หนักเกินไป ก็ให้อภัยเสียเถิด เราไม่ได้เป็นต้นกำเนิดของปัญหาครั้งนี้ ไม่จำเป็นต้องเอามาทุกข์ให้หนักใจเลย ทำใจใส ปล่อยไหลผ่านไป คิดเสียว่าได้ทำบุญทำทานให้เขาได้ระบาย
ยกตัวอย่าง เราขายสินค้าชิ้นเดียวกัน แต่เกิดปัญหาบางอย่างขึ้นอย่างไม่ตั้งใจ ลูกค้าคนหนึ่ง โทรมาโวยวายบ้านบึ้ม ในขณะที่ลูกค้าอีกคน โทรถามด้วยความสุภาพ เราชี้แจงแบบเดียวกันว่าปัญหานี้เกิดจากอะไร และกำลังจะได้รับการแก้ไขอย่างไร
ลูกค้าคนแรก ไม่เข้าใจ ไม่รับฟัง หัวร้อนบ้านบึ้มต่อไป ส่วนลูกค้าคนที่สอง รับฟัง เข้าใจ วางสายอย่างสงบ หากเราไม่เข้าใจจุดนี้ เราจะเป็นทุกข์ทันที นี่ฉันทำผิดขนาดนั้นเลยเหรอ? ทำไมต้องหัวร้อนบ้านบึ้มขนาดนั้น
เปล่าเลย คุณไม่ได้ทำผิดอะไรขนาดนั้น แต่คำตอบก็คือ...คนเราจะปรับโลกภายนอกให้เท่ากับโลกภายใน เราไม่อาจรู้เลยว่า ลูกค้าหัวร้อนคนนั้นเขาเจออะไรมาบ้าง เขาอาจแค่เจอเรื่องอื่นสะสมมานาน แล้วก็มาระบายลงที่เราเท่านั้นเอง
แน่นอน...เรื่องนี้ทำใจไม่ง่าย ต้องฝึกกันไป (ผมก็เองใช่จะทำได้ทุกครั้ง) อย่างไรก็ตาม ถ้าหนักเกินไป ก็ไม่ได้จะให้ทนนะครับ มีวิจารณญาณด้วย ไม่ใช่จะเป็นที่ระบายอย่างเดียว
ด่านนี้แค่อยากให้เข้าใจว่า เราไม่ต้องไปหาเหตุผลว่าฉันผิดตรงไหน? ทำไมกับฉันแบบนี้? เพราะคำตอบก็คือ บางทีเรื่องนี้ไม่ได้เกี่ยวอะไรกับเราเลย เขาแค่ปรับโลกภายนอกให้เท่ากับโลกภายใน
แต่เอาล่ะ...ถ้ายังรู้สึกว่าเขาคนนี้ตั้งใจทำให้เราเจ็บ และเขาก็ไม่ได้เจ็บที่ไหนมา คือตั้งใจมาทำให้เราเจ็บปวดเต็มที่เลย
ถ้าอย่างนั้นไปด่านต่อไป...ด่านที่ 3 ครับ
3.
ด่านที่ 3 : หรือว่าเราอาจมีส่วนในเรื่องนี้จริง ๆ?
เมื่อเกิดเรื่อง คนเรามักเข้าข้างตัวเองเสมอ และฟันธงไปทันทีว่าอีกฝ่ายผิดอย่างแน่นอน ส่วนฉันนั้นใสซื่อบริสุทธิ์ผุดผ่องเป็นยองใย ไม่ผิดสักนิดเลย
แต่หากเราลองถามตัวเองช้า ๆ ชัด ๆ ว่าฉันเผลอไปทำอะไรที่ไม่ถูกไม่ควรหรือเปล่า? ฉันไปทำให้เขาอยากทำให้ฉันเจ็บหรือเปล่า? หากหาดูดี ๆ เราอาจจะพบว่า เออ...ฉันก็มีส่วนในเรื่องราวครั้งนี้ สมควรแล้วที่เขาจะโกรธ สมควรแล้วที่เขาอยากทำให้ฉันทุกข์ ถ้าเป็นฉัน ฉันก็อาจทำแบบนี้เหมือนกัน
สมมติว่าถ้าหาเจอจริง ๆ ว่าเรามีส่วนผิด ก็ขอโทษขอโพยไปเสียเถิด อย่าคิดว่าเสียหน้า เพราะบางทีอีกฝ่าย อาจต้องการแค่คำขอโทษเท่านั้น ส่วนตัวเราก็ต้องปรับปรุงตัวเองให้ดีขึ้นและต้องขอบคุณเขาด้วยซ้ำที่เป็นครูสอนเรา
เอาล่ะ...สมมติว่าพิจารณาดูดีที่สุดแล้วว่าเขาตั้งใจมาทำให้ฉันเจ็บปวด เขาไม่ได้เจ็บมาจากที่ไหน และฉันก็ไม่ได้มีความผิดอะไรในเรื่องนี้เลย ฉันอยากเอาคืนจะแย่แล้ว พร้อมบวกเลยมั้ย?
ถ้าผ่านมาถึง 3 ด่านแล้ว ใจยังไม่สงบอีก ผมว่าก็เชิญเลยครับ จัดไป! ถ้าคิดว่าคุ้มที่จะมีเรื่องกับคนแบบนั้น ก็เอาเลย สาดทุกข์ใส่กันให้เต็มที่ ...แต่ผมไม่เอาด้วยคนนะ ไม่อยากให้โลกข้างนอกของผมวุ่นวาย เดี๋ยวมันจะกระทบโลกภายในเปล่า ๆ ทำใจใส ปล่อยไหลผ่านไปเลยดีกว่า
ก็อย่างที่ผมบอกตอนแรกนั่นแหละ เราไม่ควรทำให้ใครเป็นทุกข์ แม้แต่กระทั่งกับคนที่ทำให้เราเป็นทุกข์
เพราะคิดมุมไหนก็ไม่คุ้มจริง ๆ ครับ.
